Lato i towarzyszące mu upały to dla wielu mieszkanek i mieszkańców Polski zwiastun kolejnych pożarów na wysypiskach śmieci znajdujących się w pobliżu ich miejsc zamieszkania. W ostatnich latach głośno było o samozapłonach i zaprószeniach ognia na różnego rodzaju składowiskach odpadów, w tym kilku w województwie łódzkim. Dlatego jeszcze w czerwcu posłanka Paulina Matysiak wystosowała do Ministerstwa Klimatu i Środowiska interpelację z pytaniami na temat przygotowania do możliwego kolejnego sezonu tych zjawisk.
W odpowiedzi, Ministerstwo zapewniło, że dokłada wszelkich starań, żeby zminimalizować pożary i są już pewne sukcesy w tym zakresie. Z informacji przesłanych w piśmie wynika, że w ostatnich latach liczba pożarów systematycznie spada: w 2018 r. – 243, w 2019 r. – 177, w 2020 r. – 111, a w pierwszym kwartale 2021 r. – 15 (dane Państwowej Straży Pożarnej). Straż Pożarna, na której dane powołuje się resort zauważa też, że nastąpił znaczy spadek liczby pożarów dużych i bardzo dużych wymagających prowadzenia długotrwałych działań ratowniczo-gaśniczych i zaangażowania znacznych sił i środków (w 2018 r. – 53, w 2019 r. – 34, w 2020 r. – 22, a w pierwszym kwartale 2021 r. – 2). Z czego wynika taka zmiana?
Resort Klimatu przyczyn spadku ilości pożarów wysypisk i składowisk upatruje w uchwaleniu przez Sejm RP ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach, a także ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska („pakiet pożarowy”), które wprowadziły kluczowe zmiany mające na celu usunięcie nieprawidłowości związanych z gospodarką odpadami.
Główne zmiany wprowadzone „pakietem pożarowym” w lipcu 2018 r. to m.in.:
- obowiązek posiadania zabezpieczenia roszczeń dla podmiotów prowadzących zbieranie i przetwarzanie odpadów, w celu zabezpieczenia środków na wypadek konieczności pokrycia kosztów wykonania zastępczego;
- obowiązek prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsc magazynowania lub składowania odpadów;
- wprowadzenie w ustawie o odpadach przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej – w tym obowiązek dopuszczenia obiektu i innych miejsc magazynowania odpadów, do użytkowania na podstawie opinii państwowej straży pożarnej przed rozpoczęciem działalności w zakresie gospodarki odpadami;
- nowe podstawy odmowy wydania decyzji na gospodarowanie odpadami w przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów dot. gospodarki odpadami przez podmiot wnioskujący – tzw. „wilczy bilet”;
- wzmocnienie sankcji dla podmiotów, które wielokrotnie naruszają przepisy z zakresu gospodarki odpadami – administracyjne kary pieniężne;
- całkowity zakaz przywozu z zagranicy wszystkich rodzajów odpadów przeznaczonych do wszystkich procesów unieszkodliwiania;
- zakaz przywozu do Polski odpadów komunalnych oraz odpadów powstających z przetwarzania odpadów komunalnych, z wyłączeniem odpadów zebranych selektywnie przeznaczonych do recyklingu;
- wprowadzenie dla inspektorów ochrony środowiska możliwości wykonywania kontroli w systemie całodobowym tj. pracy zmianowej, pozwalającej na przeprowadzanie kontroli również w porze nocnej;
- wzmocnienie kadrowe Inspekcji w celu bardziej skutecznego wykonywania zwiększonej liczby kontroli wynikających m.in. z wpływających do IOŚ interwencji i wniosków, w tym dotyczących szarej strefy w gospodarowaniu odpadami oraz prowadzenia innych działań, w sytuacji powzięcia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przeciwko środowisku lub wykroczenia;
- umożliwienie prowadzenia kontroli interwencyjnych przez inspektorów ochrony środowiska bez wcześniejszego 7-dniowego zawiadomienia o zamiarze jej przeprowadzenia.
